Powiat jędrzejowski – powiat w Polsce (województwo świętokrzyskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Jędrzejów.
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejsko-wiejskie: Jędrzejów, Małogoszcz, Sędziszów
- gminy wiejskie: Imielno, Nagłowice, Oksa, Słupia, Sobków, Wodzisław
- miasta: Jędrzejów, Małogoszcz, Sędziszów
Powierzchnia 1256,96 km²
Ludność (2011)
• liczba
• gęstość
88 552[1]
70,45 osób/km²
Urbanizacja 30,13%
Tablica rejestracyjna TJE
Liczba ludności i powierzchnia gmin wg stanu na 31 grudnia 2010 r.
| Gmina | Ludność | Powierzchnia |
|---|---|---|
 Jędrzejów(w tym miasto) |
28 943 (16 139) |
226,62 km² (11,37 km²) |
 Sędziszów(w tym miasto) |
12 791 (6 639) |
145,65 km² (7,92 km²) |
 Małogoszcz(w tym miasto) |
11 728 (3 849) |
146,05 km² (9,68 km²) |
 Sobków |
8 406 | 144,31 km² |
 Wodzisław |
7 406 | 176,89 km² |
 Nagłowice |
5 237 | 117,29 km² |
 Oksa |
4 861 | 90,72 km² |
 Imielno |
4 524 | 101,01 km² |
 Słupia |
4 461 | 108,42 km² |
| Razem | 88 357 | 1 256,96 km² |
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2010[3]):
Powiat jędrzejowski położony jest na Wyżynie Małopolskiej w większości w obrębie Niecki Nidziańskiej a jego północno-zachodnie tereny leżą na Wyżynie Przedborskiej. W skład Niecki wchodzi charakterystyczny dla tego regionu Płaskowyż Jędrzejowski. Teren płaskowyżu jest pofałdowany i opada łagodnymi garbami z zachodu na wschód. Dominują tu gleby urodzajne, przeważnie rędziny. Obszar zbudowany jest z utworów węglanowych górnej kredy.
Obszary chronione
Miechowsko-Działoszycki Obszar Chronionego Krajobrazu (M-DOChK) – w obrębie powiatu rozciąga się na obszarach gmin Słupia, Sędziszów i Wodzisław.
Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu (W-JOChK) – w obrębie powiatu rozciąga się na obszarach gmin Nagłowice, Oksa, Jędrzejów i niewielkimi fragmentami na terenach gmin Małogoszcz, Sobków i Imielno.
Konecko-Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu (częściowo w gminie Małogoszcz) – ma powierzchnię 98 359 ha. Prawie 50% jego obszaru zajmują duże kompleksy leśne z wielogatunkowymi drzeworostami. Bogata jest fauna reprezentowana przez zwierzęta łowne i ptaki.
Przed I wojną światową powiat należał do guberni kieleckiej, zaś po wojnie do województwa kieleckiego. Po II wojnie światowej ponownie włączono go do województwa kieleckiego. Powiat istniał aż do reformy administracyjnej w 1975 roku. Kolejna reforma w 1999 roku przywróciła powiat jędrzejowski i włączyła go do województwa świętokrzyskiego.
Osadnictwo na terenie powiatu jędrzejowskiego ma długą historię. W wyniku badań archeologicznych w okolicy Sobkowa i Nagłowic odkryto liczne stanowiska kultury łużyckiej oraz świadectwa wpływów rzymskich na tych terenach.
Podczas walk narodowowyzwoleńczych w obrębie powiatu rozegrano wiele potyczek, w tym najkrwawszą bitwę powstania styczniowego w 1863 roku pod Małogoszczem. W ramach reperkusji po stłumieniu powstania miastom powiatu (Jędrzejów, Małogoszcz, Sobków, Wodzisław) odebrano prawa miejskie.
Podczas II wojny światowej na terenie powiatu walczyły oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej.
